Whisky en sigaren II

Een tijdje terug blogde ik over whisky. Ik schreef over hoe whisky wordt gemaakt. In dit vervolg neem ik je graag mee in de verschillende soorten whisky. Belangrijk voor diegenen die zich vanaf nu op het nuttigen van whisky willen storten. Er zijn echter ook mensen voor wie whisky juist een ander doel dient. Hoe dan ook, de diversiteit is enorm dus een beetje aanvullende basiskennis kan nooit kwaad.

Cask strength, 57,2%!!

Single cask en cask strength
De herkomst van whisky zegt soms al iets over de smaak ervan. Zo kan het behoorlijk veel verschil maken of een whisky is gemaakt op een Schots eiland of bijvoorbeeld in Amerika. En dan zijn niet alleen de verschillende grondstoffen bepalend. Ook de omgeving draagt bij aan de uiteindelijke smaak. Los van die karaktereigenschappen is een whisky aan te duiden als een blend of een single malt. In tegenstelling tot de blend whisky's mogen single malts van maar één distilleerderij afkomstig zijn. Uiteindelijk moet de whisky van het vat naar de fles dus het is nogal bijzonderder wanneer de whisky bij de desbetreffende distilleerderij van slechts één vat wordt gebotteld. Deze whisky noemt men dan single cask whisky en is vaak wel wat aan de dure kant, zeker als ze ook nog eens cask strength wordt gebotteld. Is dit het geval dan wordt er geen water meer toegevoegd. Hierdoor is het alcoholpercentage fors hoger en heb je iets exclusiefs te pakken. Het gebruik van gebruikte vaten is trouwens nogal een dingetje, want het maakt nogal verschil of er voordat er whisky in gaat, er eerst sherry of port in een vat heeft gezeten.

Blend whuisky
Een gebottelde blend is een mix van verschillende whiskysoorten, afkomstig van verschillende distilleerderijen. Ook kunnen verschillende grondstoffen de basis vormen. Een blend kan dus een basis hebben van graan-whisky aangevuld met single malts. Op die wijze gaan de bekende merken over het algemeen te werk. Omdat whiskyproductie nu eenmaal een uniek natuurlijk proces is, gebruiken de bekende merken vaak een basis grondstof die zoveel mogelijk steeds opnieuw en gelijk te produceren is. Dit vullen ze dan aan met whisky's die van veel verschillende distilleerderijen afkomstig kunnen zijn. Daarom smaken die blends steeds weer nagenoeg hetzelfde. Bekende voorbeelden van blends zijn Johny Walker, Jameson of Chivas Regal. Voor de duidelijkheid; Een blend kan, net als een single malt, ook een lange rijping hebben gehad en is zeker op voorhand niet minder goed dan een single malt. Over smaak valt immers niet te twisten.

Dé vitrinekast

Wat ik zelf drink
Mijn eigen whiskyvoorraad is van wisselende samenstelling en over het algemeen heb ik niet meer dan 6 tot 8 soorten in mijn vitrinekast staan. Om te beginnen heb ik een heel zachte, drie keer gedistilleerde Ierse Tyrconnell in huis; om te slobberen. Verder heb ik op dit moment iets van de eerder genoemde Johny Walker in huis. Niet slecht, maar minder fijn dan die tien jaar oude, licht rokerige Springbank. De Springbank-distillery is al eeuwen in bezit van de familie Mitchel, een unicum in een wereld waar grote bedrijven domineren en inmiddels nagenoeg alle whiskyproducenten hebben opgekocht. Een andere favoriet van dit moment is de Glendronach peated edition. In tegenstelling tot de traditioneel niet-turfachtige smaak heeft deze editie dat pittige juist wél. Ik kan dat erg waarderen. Ten slotte ontbreekt Highland Park niet. Gewoon een heel goede, degelijke whisky afkomstig van het eiland Orkney. Nagenoeg alle uitgaves van Highland Park zijn onderhand klassiekers geworden, want ze produceren daar veel verschillende soorten en bottelen veel verschillende leeftijden. Ik heb van Highland Park nog nooit een verkeerde uitgave geproefd.

Onbetaalbaar
Naar mijn mening is whisky gemaakt om te drinken en niet om al te veel te bewaren, al zijn daar de meningen toch over verdeeld. Er bestaan namelijk ook mogelijkheden om whisky te kopen met als doel er mee te beleggen. Misschien niet zo'n heel gek idee. Ieder distillaat is immers uniek en daardoor wordt de desbetreffende botteling vanzelf zeldzaam. Beleggen in whisky kan interessant zijn voor diegenen die niet vies zijn van een beetje risico. En zeker, ook het rendement kan daarbij best aardig zijn, want als je maar lang genoeg iets bewaart, wordt datgene soms zeldzaam. Voor mij zou het waarschijnlijk niet gaan, want in een onbewaakt moment denk ik dat zo'n fles toch eens opengaat. Tja, dan is je rendement verdwenen, althans in financiële zin. Want al die keren waarop je met vrienden een fles soldaat maakt zijn natuurlijk onbetaalbaar.

Zwarte Piet; een blijvertje?

Sint Nicolaas met knecht

Nog een maand en dan is het weer zover; de intocht van Sinterklaas. Altijd weer een magische tijd voor klein en groot. Of nou ja dat was zo, want de discussie over de invulling wordt steeds heviger. Zelfs zo ernstig dat het voortbestaan van deze traditie, die toch vooral voor kinderen is bedoeld, wordt bedreigd. Waarom ook weer? Omdat er volwassenen zijn die het niet normaal vinden dat Sinterklaas wordt geassisteerd door Zwarte Piet. Het zou kunnen neigen naar racisme, maar is dat wel zo? En waar komt die traditie ook alweer vandaan?

Nicolaas van Myra
In Nederland wordt al zo'n vijf eeuwen lang de schoen gezet. Heel lang geleden voornamelijk door armen die wel wat extra's konden gebruiken. Bijkomend voordeel was dat rijke mensen zichzelf op die manier (anoniem) van hun goede kant konden laten zien. Maar ook voor die tijd werd de naam Sint Nicolaas al gebruikt. De traditie rondom de goedheiligman voert zelfs al eeuwen terug, naar een tijd waarin een bisschop uit Myra zich bekommerde om de mensheid. Die bisschop werd vermoedelijk geboren rond 280 in Patara (Turkije). Diverse legendes bevestigen zijn goedheid, voor zover een legende dat in objectieve zin kan uiteraard. Toch is het zo dat verschillende aspecten doorgevoerd zijn in het Sinterklaasfeest zoals wij dat vandaag de dag kennen. Zo is het strooigoed afgeleid van geschenken aan armen en is vijf december de laatste dag voor de sterfdag van die goede Nicolaas van Myra.

Knecht

Sint-Nicolaasfeest
door Jan Steen (1626 - 1679)

Aanvankelijk bezocht Sint-Nicolaas ons nog zonder knecht. Veel later, nadat onderwijzer Jan Schenkman in 1850 een boekje schreef getiteld Sint Nicolaas en zijn knecht, kwam hier verandering in. De hernieuwde traditie was geboren en vanaf dat moment werd de goedheiligman kennelijk te oud - toch alweer ruim 1500 jaar! - om alles alleen te doen. Er werd er een helper bij verzonnen. Die helper was een man met een Moors uiterlijk en gekleed als page. Heeft de schrijver met de keuze voor een dergelijk uiterlijk een fout begaan?

Meer helpers
De viering van Sinterklaas bestaat dus al eeuwen in Nederland en is met name vlak na de Tweede Wereldoorlog echt groot geworden. Dit kwam doordat meerdere Canadese soldaten zichzelf verkleed als Zwarte Piet beschikbaar stelden om zo vlak na de oorlog weer wat feest te brengen. Zo gingen we dus van één assistent naar een heleboel assistenten. Misschien hadden de Canadezen dat beter kunnen laten. Enkele jaren later vonden critici de uitdossing in de vorm van Zwarte Piet plotseling racistisch en een verwijzing naar slavernij. Een mening die ik slechts ten dele deel. Want wat mij altijd opvalt is dat die hulpvaardige Moor een behoorlijke mate van gezag heeft en als dank daarvoor ook nog eens zeer populair is onder zijn aanhangers; kinderen. Een graag geziene en gerespecteerde gast dus.

Tradities
Soms zijn tradities aan verandering onderhevig, maar ze laten zich in elk geval altijd lastig veranderen. Eenmaal ergens aan gewend zijn mensen namelijk niet zo snel tot andere gedachten te brengen. Daar is allerlei wetenschappelijk onderzoek naar gedaan waarop ik nu niet te diep wil ingaan. Maar dat pleit dus voor zowel de voor- als tegenstanders. Wanneer je dus nagaat dat de basis voor onze gedachten, die al lang geleden (in onze kindertijd) zijn gevormd, doorslaggevend is voor iemands standpunt, moet je welhaast concluderen dat de toch al schaarse energie beter aan andere zaken kan worden besteed. Naar mijn mening kunnen we dan ook beter stoppen met discussiëren over een onderwerp dat de discussie te weinig waard is. Dit schrijvende behoor ik wellicht tot de voorstanders van het feest in huidige vorm, maar ben ik daarmee dan automatisch racistisch?

Sprookjes
Natuurlijk vraag ook ik me soms af of Sinterklaas zo langzamerhand niet een beetje moet gaan automatiseren. Dan kan hij al die Zwarte Pieten laten vervangen door postbezorgers. Misschien kan hij zelf ook wel worden wegbezuinigd. Dan is meteen de gehele traditie om zeep geholpen, maar wat zou dat? Nee, ik heb een ander voorstel. Laten we nu gewoon stoppen met discussiëren over een onderwerp waarvan de doelgroep geen enkel probleem maakt. Dan kunnen we al onze kinderen gewoon weer eens per jaar een beetje geoorloofd in de maling nemen. Lachen toch? Vervolgens consumeren we gezellig samen al die chocomel, pepernoten en speculaas, want daarvan is tegenwoordig meer dan genoeg voor handen. Al dat vreetwerk ligt immers al vanaf de zomervakantie massaal in de winkelschappen.

Ik geloof al lang niet meer in Sinterklaas, maar ik geloof ook niet in sprookjes en die blijven ook bestaan. Sterker nog, sprookjes zijn naast vermakelijk vaak zelfs voorzien van nuttige boodschappen. Misschien moet juist daarom het Sinterklaasfeest blijven. En áls het feest uiteindelijk toch deels verdwijnt, dan passen we de liedjes gewoon een beetje aan. Ik ben alvast begonnen:

Zwarte Piet, wiedewiedeweer, ‘k hoor je wel, maar ik zie je niet meer.

Ik zet nooit meer mijn lege schoen, daar hoeft dan ook niemand meer iets in te doen.

Zwarte Piet, wiedewiedeweer, ‘k hoor je wel, maar ik zie je niet meer.

Prinsjesdag

Derde dinsdag

Afgelopen week stond in het teken van Prinsjesdag, en dus was er aandacht voort een koets, de Miljoenennota en natuurlijk hoedjes. Niemand die dat over het hoofd heeft gezien. Met de verkiezingen van maart 2017 in het vooruitzicht betekende deze Prinsjesdag tevens de laatste begroting van het huidige kabinet. Over het algemeen brengt deze dag zowel iets positiefs als iets negatiefs, en egoïstisch als ik ook soms ben, heb ik vanzelfsprekend wel al even gekeken naar datgene wat betrekking heeft op mijn eigen situatie. Tegelijkertijd vroeg ik me ook af waarom Prinsjesdag nu juist Prinsjesdag heet? Waar staat deze dag nu eigenlijk precies voor?

Derde dinsdag in september

De derde dinsdag in september was dit jaar weer een bijzondere dag. Niet alleen omdat ik op die dag jarig was, maar ook omdat het Prinsjesdag was. De naam Prinsjesdag wordt al eeuwen gebruikt en gaat terug naar de tijd van Willem V (1748 - 1806) die om zijn verjaardag te vieren zichzelf met zijn kinderen (Prinsjes) gewillig door een vrolijke menigte liet toejuichen. Er waren heel vroeger trouwens vaker Prinsjesdagen. Aanhangers van het huis Oranje gebruikten de term Prinsjesdag namelijk voor alles wat men maar kon vieren en herleiden naar de Oranjes. Zo werd geprobeerd om zo veel mogelijk sympathie voor het huis Oranje te kweken.

Prinsjesdag viel niet altijd op de derde dinsdag in september. Ooit was het namelijk op een maandag in november. Alleen dat gaf op den duur wat problemen. Omdat november aan het einde van het jaar valt, was er onvoldoende tijd om al die plannen gereed te krijgen voor aanvang van het nieuwe parlementaire jaar. En die maandag dan? Reizen in die tijd duurde soms lang. Om te voorkomen dat ministers al op zondag van huis moesten vertrekken, is Prinsjesdag dan ook verschoven; naar de derde dinsdag in september dus.

Miljoenennota
Een belangrijk onderdeel van Prinsjesdag is de troonrede, welke met het ontstaan van ons Koninkrijk in 1815 werd geïntroduceerd. Aanvankelijk maakte het staatshoofd nog meerjarige plannen bekend, maar langzaam maar zeker werden die plannen ingekort tot een horizon van een jaar. Vandaag de dag lijkt soms een jaar vooruit plannen al ingewikkeld.

Prinsjesdag inclusief begroting in de huidige vorm bestaat sinds 1930. Omdat de koning de troonrede voorleest, en met veel pracht en praal zijn opwachting maakt, is de term Prinsjesdag nog altijd gerechtvaardigd. De gouden koets is dan wel even niet beschikbaar, maar dat laat niet onverlet dat republikeinen het nakijken hebben op deze dag. En dat de Miljoenennota inmiddels een Miljardennota is moeten we maar even door de vingers zien. Maar wat stond er nu ook alweer in die nota?

Huishoudboekje
Voor de overheid zijn enkele zaken van groot belang. Duurzame economische groei is daar één van. Een andere pijler is het huishoudboekje, dat voor iedereen - burger en overheid - op orde moet zijn. Het gaat weer de goede kant op, maar critici zullen stellen dat de stand van de wereldeconomie die kar heeft getrokken en dat de groei niet zozeer een verdienste was van het Haagse beleid. Hoe dan ook, er is wel beleid nodig en dat gaat de burger op termijn zeker merken. De overheid verwacht namelijk van haar burgers dat zij steeds vaker zelfredzaam zijn. Een bommetje onder de verzorgingsstaat? Ik denk van wel. Eerlijk is eerlijk, er is best wel heel veel geregeld en al die regelingen kosten veel geld. Dat kan op bepaalde punten misschien best wel wat minder of anders.

Schatkist

Het gaat dus weer iets beter met onze economie en de geluiden uit Den Haag zijn dan ook overwegend positief. Begin volgend jaar zijn er echter weer verkiezingen. Ik ben dan ook benieuwd hoeveel en hoe lang de gepresenteerde plannen houdbaar blijven. Want ondanks alles heeft ook de schatkist een bodem en net als voor burgers geldt, zal ook de overheid moeten reserveren. Zeker nu de rente nog laag is, want wanneer die stijgt, worden de staatsleningen natuurlijk weer veel duurder.

Ambitieuze doelstelling
Wat ook steeds duurder wordt voor de samenleving zijn onze pensioenen. Er is de laatste vijftig jaar wel erg veel gespaard - de pensioenpotten zitten inmiddels overvol -, maar de meesten moeten ook nog met pensioen. Het huidige pensioenstelsel is in mijn ogen dan ook onhoudbaar. Het is zeer de vraag of er straks voldoende middelen zijn om al die beloofde uitkering en AOW te kunnen uitbetalen. Of de uitkeringen worden kleiner of er moet eerst weer meer worden ingelegd. Enige zelfredzaamheid zal ook op dit punt - al in de nabije toekomst - worden gevraagd, zo verwacht ik.

Een ander delicaat punt is ons klimaat. Nederland heeft een ambitieuze doelstelling om in 2050 zoveel mogelijk volledig duurzaam energie op te wekken. Voor het zover is moet het in 2023 overigens al 16% zijn en daar zijn we nog lang niet. Die ambitieuze doelstelling kan alleen maar worden behaald als de overheid investeert. En daar is veel geld voor nodig. Denk nog even aan de bodem van die schatkist en bedenk dan vervolgens wie die rekening straks krijgt gepresenteerd. Tegelijkertijd is nietsdoen natuurlijk ondenkbaar, maar wat krijgt de burger daar voor terug?

Samenwerking en stabiliteit
Nadat de belastingtarieven vorig jaar iets zijn verlaagd, gaan deze volgend jaar voor de meesten weer licht omhoog. Zo komt er o.a. extra geld vrij voor kinderopvang. Op het gebied van pensioenen voor ondernemers verandert er iets belangrijks. Zij mogen vanaf volgend jaar namelijk geen pensioen meer opbouwen binnen hun onderneming. Een aderlating voor sommigen die hierdoor nu al iets meer belasting moeten afdragen. Ondanks alles zal de koopkracht voor iedereen wel verbeteren. Verder wordt vanaf 2017 de schenkingsvrijstelling weer verruimd naar € 100.000,-.Voor sommige starters op de woningmarkt erg fijn, vooral ook omdat bij het kopen van een woning tegenwoordig wat eigen geld moet worden meegenomen. En toch schaar ik deze zaken nog onder de categorie luxeproblemen.

Als gevolg van politieke instabiliteit in het Midden-Oosten is een grote stroom van vluchtelingen op gang gekomen. Dit is wat je noemt niet bepaald een luxeprobleem, want de uitdaging die dat nog met zich mee gaat brengen is vermoedelijk van veel grotere orde dan nu kan worden overzien. In ieder geval is het wel duidelijk dat stabiliteit benodigd is om dit probleem het hoofd te bieden. Ondanks het onlangs gesloten akkoord met Turkije blijft dit volgens mij dé grote uitdaging voor Europa, en dus ook voor Nederland waar men soms elkaar de spreekwoordelijke tent uitvecht. En waar verdergaande samenwerking genoodzaakt lijkt, valt mij op dat zoiets als Brexit soms als iets positiefs wordt beschouwd. Maar ik geloof niet dat een verdeeld Europa al die problemen gaat oplossen. Alles bij elkaar betekent dit dus waarschijnlijk meer samenwerken om zo vaker de gemaakte afspraken te herijken. Want zoals de koning al tijdens zijn troonrede zei: 'Nederland is een sterk land in een instabiele wereld.' Op naar de verkiezingen dan maar!