Whisky en sigaren

Whisky

Zoals een enkeling wellicht weet houd ik op zijn tijd van een goed glas whisky. Maar niet alleen de smaak ervan vind ik interessant. Mijn nieuwsgierigheid wordt pas echt bevredigd wanneer ik wat achtergrondinformatie heb van datgene wat ik aan het drinken ben. Whisky is er in oneindig veel geuren, kleuren en smaken en omdat er nu eenmaal veel te proeven is, is er ook veel te leren. Proeven en leren gaan wat mij betreft hier dus hand in hand. Daarbij is het hanteren van de juiste volgorde van die twee zaken natuurlijk wel essentieel. Eerst veel proeven bevordert namelijk het leren voor geen meter.

Schotland

Wanneer iemand over whisky begon, dacht ik altijd direct aan Schotland. En Schotland is waarschijnlijk ook de bakermat. Maar op veel plekken ter wereld wordt tegenwoordig whisky geproduceerd. In Nederland dus ook. De serie whisky's onder de naam Millstone zijn zeker de moeite waard. De whisky's uit Japan daarentegen zijn bijna niet van hun Schotse neefjes te onderscheiden. In Amerika wordt zo niet nog driftiger gedistilleerd, maar noemt men het vaak bourbon, waarvan de basisgrondstof overigens minimaal 51% maïs moet zijn.

Hoe wordt whisky nou gemaakt?
De basis voor whisky kan dus maïs zijn, maar gerst vormt nog vaker de basis. Het proces start met het verwarmen van de basisgrondstof. Dit doet men door de gerst uit te spreiden over de moutvloer waaronder turf of een andere brandstof wordt verbrand. Het type brandstof bepaalt deels al de smaak van de uiteindelijke whisky. Wanneer bijvoorbeeld turf wordt gebruikt - wat rond distilleerderijen in de buurt van eilanden of de kust te vinden is - dan trekt die specifieke rook namelijk in de gerst. Net als bij mensen wordt er zo al op jonge leeftijd een basis gelegd voor een nieuw authentiek karakter. Zeker iets om rekening mee te houden wanneer je kiest welke whisky je wilt drinken.

Moutvloer

En dan verder?
Door het verwarmen van de grondstof gaat deze ontkiemen en hierdoor worden suikers aangemaakt. Suikers helpen bij de omzetting naar alcohol. Daarna wordt de gerst met water vermengd en gedistilleerd. Dit proces van distilleren wordt vervolgens een keer herhaald. In Ierland distilleert men zelfs drie keer wat doorgaans een zachtere whiskey oplevert. (Goed gezien; in Ierland, en ook in Amerika, schrijft men whiskey, met extra e).
Na het proces van distilleren is er spirit ontstaan. Een dan nog heldere drank met zeer hoog alcoholpercentage en wanneer je slokdarm je lief is, dus nog niet echt geschikt voor consumptie.

Rijpen op eiken vaten
Na het distillatieproces wordt de spirit overgedaan in eikenhouten vaten waarna de rijping begint. Er worden verschillende soorten eik gebruikt die op hun beurt ook weer hun eigen smaak afgeven. Zo staat Amerikaanse eik erom bekend vanilline af te geven wat een beetje de smaak van - logisch - vanille geeft aan de spirit. Amerikaans eik wordt wereldwijd het meest gebruikt, maar in Schotland gebruikt men meestal Europees eik. Soms gebruikt men vaten waar eerder sherry in heeft gerijpt. Deze vaten geven dan niet alleen een typische smaak, maar kleuren de spirit doorgaans ook donkerder.

Van het vat in de fles
Na minimaal drie jaar mag de drank officieel whisky worden genoemd en zou het onder die naam kunnen worden gebotteld, maar vaak wordt daar nog even mee gewacht. Meestal geldt; hoe langer gerijpt, des te exclusiever en duurder de whisky. De betere soorten kennen dan ook een veel langere rijping op het vat waarbij 10 of 12 jaar voorkomt, maar waar langer zeker geen uitzondering is.

Whisky moet minimaal 40% alcohol bevatten. Wanneer de drank in de fles gaat wordt dit dan ook gemeten. Er wordt water toegevoegd om de whisky naar een gewenst alcoholpercentage terug te brengen. Overigens komen hogere alcoholpercentages gewoon voor. Ooit heb ik eens geprobeerd om een whisky van 59% puur te drinken. De desbetreffende whisky was afkomstig uit Zwitserland en heette waarschijnlijk niet voor niets Old Bear. Die geluiden die je dan produceert...Dat was dus eens en nooit weer, maar wel onvergetelijk.

Proeverij

Het heeft even geduurd voordat ik whisky ben gaan waarderen. Voordat ik mijn vrouw leerde kennen, had ik er nog niet veel mee. Voor de duidelijkheid; Mijn vrouw is niet dé reden dat ik ben begonnen. Mijn schoonvader daarentegen wel. Hij heeft me een beetje wegwijs gemaakt in wat er zoal te koop is op whiskygebied. Mijn eigen nieuwsgierigheid deed de rest. Voor die tijd dronk ik ook al eens een glaasje, maar dat drinken had meer weg van misbruik. Later leerde ik dus dat er veel meer bestond dan Johny Walker, Famous Grouse of Jack Daniel's.

Inmiddels organiseren we met een selecte club een paar keer per jaar een proeverij. Zo'n avond ziet er als volgt uit; Iedereen brengt een door hemzelf geselecteerde whisky mee. Vervolgens wordt er een kleine spreekbeurt gehouden. Er komt dus ook wat huiswerk bij kijken, want we willen weten wat we drinken en waarom. De uitslovers verzorgen tevens een hapje ter begeleiding, maar het gaat natuurlijk om de whisky. Zo valt er nog veel meer te melden. Wat te denken van bijvoorbeeld ijs in whisky? Of, wanneer moet er water bij? En met welk glas drink je whisky eigenlijk het lekkerst? Een volgende keer zal ik wat anekdotes uit de boeken doen, want neem van mij aan, tijdens dergelijke avonden ontstaan altijd leuke gesprekken. Nog zo'n leuke bijwerking van whisky proeven. En dan heb ik het nog niet over sigaren gehad, maar ook daar kom ik nog wel eens op terug.